Binh pháp Tôn Tử dành cho phái nữ, đoạn trích 8

 

*Tựa gốc: “The Art of War for Women”

*Năm phát hành: 2010

*Tác giả: Chin-ning Chu

*Dịch giả: ThS. Phan Nguyễn Khánh Đan, tháng 08/2014.

Tôn Tử viết:

“Tương thính ngô kế, dụng chi tất thắng, lưu chi; Tương bất thính ngô kế, dụng chi tất bại, khứ chi.”

Dịch nghĩa:

“Nếu chịu nghe theo mưu kế của ta, dùng binh tác chiến sẽ thắng lợi, ta sẽ ở lại; Nếu không chịu nghe theo mưu kế của ta, dùng binh tác chiến ắt sẽ thất bại, ta sẽ bỏ đi.”        

1. Không một chiến lược hay chiến thuật nào trong Binh Pháp Tôn Tử có thể đứng một mình nó cả. Mọi yếu tố đều có mối liên hệ tương tác lẫn nhau. Nói cách khác, chiến lược không có tính chất một chiều, mà bạn phải rèn luyện cho mình một tư duy đa chiều để vận dụng nó một cách chuẩn xác.  

Thật không may là Tôn Tử lại trình bày các chiến lược theo từng chương riêng lẻ. Bạn càng đọc tiếp, bạn càng nhận ra rằng các yếu tố đều có sự ăn khớp hoặc có mối liên hệ nhất định với nhau. Đừng lo, tôi sẽ giúp bạn từng bước thấu hiểu chúng. 

2. Mọi sự vật, hiện tượng đều có hai mặt đối lập. Triết lý Đạo giáo – nền tảng của tác phẩm Binh Pháp Tôn Tử – quan niệm rằng thiện và ác không chỉ là hai thế lực đối kháng. Chúng không tuyệt đối; mà trái lại, chúng liên hệ mật thiết lẫn nhau – chẳng hạn, chúng ta sẽ chẳng bao giờ biết đến cái đẹp nếu không có cái xấu để so sánh. Trong Đạo giáo cũng như Binh Pháp Tôn Tử, không có đúng-sai mà cũng chẳng có trắng-đen. Mỗi một sự vật, hiện tượng hay mỗi một hành động của chúng ta đều gắn liền với một thời điểm và bối cảnh nhất định. Cùng một hành động vẫn có thể dẫn đến vô số những hệ quả khác nhau một khi bối cảnh hoặc đối tượng chịu tác động khác nhau. Bạn có đang cảm thấy rối rắm? Vậy là tốt. Đây chính là bước đầu tiên quan trọng giúp bạn hiểu và cảm thụ được tác phẩm Binh Pháp Tôn Tử: hãy dẹp bỏ những thực tế rõ ràng khô khan kiểu “một phải là một, không là không” và thay vào đó bằng những dải màu đa sắc của nghịch lý và tính tương đối. Đây không chỉ là nền tảng của binh pháp, mà còn là cốt lõi của nghệ thuật sống.  

3. Đừng cố gắng tìm kiếm những quy luật hay tính thống nhất tuyệt đối. Quy luật duy nhất luôn luôn đúng chính là, chẳng có quy luật gì cả. Những câu chuyện mà tôi sẽ dùng để minh họa cho Binh Pháp Tôn Tử chỉ nhằm mục đích bổ trợ cho sự hiểu biết của bạn, chứ chúng không phải là những công thức thành công tuyệt đối mà bạn phải theo. Mỗi người mỗi cảnh – bạn, đối thủ của bạn, môi trường xung quanh, thời cơ của bạn – và chẳng ai giống ai. Bạn có thể áp dụng công thức thành công của người khác, nhưng kết quả bạn gặt hái sẽ chẳng thể nào giống họ được. Chỉ cần một yếu tố khác đi, là toàn bộ bức tranh sẽ bị biến đổi hoàn toàn.

Tôn Tử nói rằng: “Chiến lược đã giúp bạn thắng lợi ngày hôm nay, chưa chắc giúp bạn thắng lợi trong ngày mai.”

4. Chiến lược không phải là một cuộc đấu cân não. Tư duy chiến lược chỉ đơn giản là biết mình đang đứng ở đâu giữa trời đất. Hãy nghĩ về những dòng nước đổ ra sông ra biển. Điểm đến đã được xác định từ trước, nhưng dòng nước vẫn có thể thay đổi lộ trình của chúng tùy theo điều kiện địa hình và chướng ngại vật. Chiến lược không phải là những quy tắc cứng nhắc. Mà chiến lược chính là sự thích nghi. 

* Âm nhạc: “Top of the world,” Live piano music with Sangah Noona 11/5, 2021.

./.